Boekbespreking

Budo

Morihei Ueshiba

Vertaald door John Stevens, met inleiding van Kisshomaru Ueshiba. Uitgegeven door Kodansha International.

‘Budo’ werd gepubliceerd in 1938, toen Morihei 55 jaar oud was. Het is het enige instructieboek waarin hij zelf de technieken demonstreerde voor de foto’s. Het boek ‘Budo’ zelf is 44 bladzijden lang, waarvan ongeveer 10 bladzijden filosofie en uitleg omvat, en de rest bestaat uit voorbeelden van technieken, uitgelegd aan de hand van foto’s en instructies. Er zijn technieken met de blote hand, technieken op de knieën, en wapentechnieken met zwaard, bajonet en speer.

Daarop volgen nog 57 bladzijden met foto’s zonder uitleg, die oorspronkelijk niet bij het boek hoorden. Het gaat om twee reeksen foto’s; een eerste reeks uit 1936 (jongere Ueshiba), en een tweede reeks uit 1951 (oudere Ueshiba). Deze foto’s zijn van goede kwaliteit, vaak duidelijker dan de illustraties bij ‘Budo’, maar de oorspronkelijke volgorde is helaas verloren gegaan, en er staan foto’s bij elkaar die volgens mij helemaal niet tot dezelfde techniek behoren. De inleiding van 30 bladzijden, geschreven door Kisshomaru Ueshiba, geeft een overzicht van de geschiedenis van Aikido.

Foto’s van de bejaarde Ueshiba zijn zodanig bekend dat men soms de indruk heeft dat hij heel zijn leven op sterven na dood was. Dit boek is de moeite waard alleen al voor de foto’s die het bevat van een jongere Ueshiba in aktie. Er wordt ook zoveel gezeverd over de filosofische aspekten van aikido dat het interessant is de woorden van de man zelf eens te lezen. De theoretische uitleg neemt amper 5% van het boek van Morihei in beslag, en ongeveer de helft ervan wordt ingenomen door gedichtjes, in de stijl van: “Op het moment van de confrontatie, hoor je de les van het zwaard. Woorden hebben dan geen betekenis meer.”

Wat mij een beetje tegenvalt aan het boek zijn de hoogdravende commentaren, zoals op de omslag: “Het unieke werk van de grootste strijder aller tijden. De kracht van zijn boodschap overstijgt zijn discipline en plaatst hem bij de Profeten. Een waar Boek van het Leven, een grootse les over het Ontwaken.” Dit is toch wat overdreven. Om te beginnen, zoals Yoda zegt: “strijd maakt niet iemand groot”. Daarbij gaat het hier toch voornamelijk om een technisch handboek.

Bijvoorbeeld, ik citeer:

Hand tegen hand

SHOMEN

5. Neem hanmi positie.

Tori: zet een stap opzij met de rechtervoet en sla tegelijk het gelaat van de tegenstander met uw rechter tegatana (hand zwaard) en zijn ribben met uw linkervuist.

Uke: probeer de slag met de rechterhand af te weren.

Tori: vul uw rechterarm met kracht en sla krachtig omlaag, vat de pols van uw tegenstander en neem controle van zijn elleboog. Stap naar zijn rechterkant met uw linkervoet, met zijn arm tegen uw lichaam, en trek hem voor u. Pin hem tegen de grond. Het is nodig om krachtig in te stappen, en de arm onder een rechte hoek op de grond te houden. Dit is ikkyo. U kunt dan zijn arm vastzetten met uw benen en een nekslag geven met de rechter tegatana.

Voor mij is dit gewoon een beschrijving van ikkyo, geen Grootse Les van een Profeet over Het Ontwaken. Maar dat zal wel aan mij liggen.