De theemeester en de ronin

Pierre Janssens

In Japan beschouwt men volledige zelfbeheersing als de eerste en voornaamste stap naar meesterschap. Deze zelfbeheersing wordt verkregen door het met volledige aandacht en perfectie uitvoeren van zelfs de meest alledaagse taken. Het volgende verhaal illustreert dat, als men met meesterschap één taak kan vervullen, de verkregen zelfbeheersing haast automatisch meesterschap in andere taken met zich meebrengt. Dit staat in sterk contrast met de zienswijze van vele westerlingen, die meestal het geduld niet hebben om de vereiste zelfbeheersing te ontwikkelen. In het domein van de krijgskunsten zien we dit in de ‘uitvinders’ van nieuwe systemen, die bijvoorbeeld een paar slagen uit karate, een paar worpen uit judo, en een paar klemmen uit aikido of jujutsu bijeenklutsen in de mening dat ze zo het beste uit elke stijl (of hun gebrekkige kennis ervan) combineren. Deze mensen beschouwen vaak hun eigen tekortkomingen en gemis aan inzicht als gebreken van hun stijl, en ze kijken in hun ongeduld naar andere stijlen om de vermeende ‘zwakheden’ te compenseren.

Een Cha-Do-meester (weg van de thee), Tajima Kozo, werd door een ronin zonder scrupules, die zeker was zijn overwinning, uitgedaagd voor een duel. Daar hij zich niet uit het duel kon terugtrekken zonder zijn eer te verliezen, bereidde de meester zich voor om te sterven.

Hij bezocht een Ken-Jutsu-meester uit de buurt en vroeg deze om hem te leren hoe hij waardig kon sterven. “Uw doel is heel nobel”, antwoordde de expert, “en ik zou heel blij zijn U te helpen, maar gelieve me eerst een kopje thee te schenken, alstublieft”. Tajima was heel gelukkig om, waarschijnlijk voor de laatste keer, zijn kunst te kunnen uitoefenen. Hij ging zo zeer in de ceremonie op, dat hij volledig vergat wat hem te wachten stond. De specialist was diep onder de indruk van zijn zelfbeheersing. “Het is onnodig dat ik U leer waardig te sterven” zei hij. “De concentratie van uw geest is zo groot, dat U om het even welke zwaardspecialist aankan. Als U de ronin tegenover U heeft, denk dan dat U een gast thee serveert. Groet hem beleefd, doe uw bovenste kleed uit, plooi het zorgvuldig op en leg uw waaier er boven op, precies zoals U net gedaan heeft. Trek dan uw zwaard, en hef het boven uw hoofd, klaar om toe te slaan als uw tegenstander aanvalt en concentreer U enkel op deze beweging”.

Tajima bedankte de zwaardmeester en begaf zich naar de plaats waar het duel zou plaatsvinden. Hij hield zich aan de raad van de expert en liet zich doordringen van het idee, dat hij een vriend thee zou opdienen. Toen hij zijn zwaard boven zijn hoofd hief, besefte de ronin, dat hij een volledig ander iemand dan de zwakke theemeester voor zich had, hij zag geen enkele opening. Tajima leek hem een onoverwinnelijk blok, zonder angst noch zwakte.

Zodanig aangegrepen door deze houding, wierp de ronin zijn zwaard weg en vroeg Tajima nederig om vergiffenis voor zijn onaanvaardbare gedrag.