Waakzaamheid

Eli Steenput

Er is een mop over een beginner in vechtsport x, die na de training overvallen en beroofd wordt in een donkere straat. Even later wandelt een gevorderde leerling door dezelfde straat naar huis, en wordt overvallen, maar kan de aanvallers afslaan en ontkomen. Nog iets later wandelt de leraar van vechtsport x naar huis. Hij neemt een andere straat.

We mogen nog zoveel technieken perfekt kunnen uitvoeren, zonder voortdurende aandacht dient het tot niets. In de Heiho kaden sho, de geheime geschriften van de Yagyu stijl, staat het volgende: “Wanneer je in iemands wachtkamer gaat zitten, kijk je eerst omhoog, dan rechts en links, en blijft waakzaam voor het geval er iets onverwacht naar beneden valt. Als je naast een schuifdeur zit, moet je alert zijn voor het geval ze op u kantelt. In de aanwezigheid van een meerdere ben je waakzaam, zodat er niets ongepast gebeurt. Als je door een deur binnen of buiten gaat, mag je je gedachten niet laten afdwalen. Als je zo in alles waakzaam blijft en naarmate je ervaring toeneemt, zal een snelle en effektieve reaktie vanzelf komen wanneer het nodig is. “

In de Hoka no mono no koto schreef Yagyu Munenori:

“Als gast moet je alles opmerken wat er in de kamer ligt. Kies een plaats van waaruit je alles kan overzien. Richt uw aandacht op de handen en armen van uw gastheer. Neem ook nota van alle mogelijke uitgangen van de kamer. Probeer een afstand van 12 voeten te bewaren tussen uw gastheer en uzelf.

Iemand kan u misleiden door het hanteren van een voorwerp zoals een theelepel, of het serveren van koekjes of thee. Hou altijd zijn armen in uw gedachten. Als hij de handen vol heeft, wees extra opmerkzaam op het moment dat ze vrijkomen. Als je twee personen ontmoet, richt uw aandacht op degene die minder dingen bijheeft en minder praat.

Als je een verdacht iemand tegenkomt, spreek hem snel aan. Spreek zodanig dat hij u niet helemaal verstaat terwijl je op hem toestapt. Probeer ondertussen te bepalen wie hij is. Iemand met kwade bedoelingen zal hierdoor even in de war raken.

Plaats uw lamp ver van uw bed, zodat uw slaapplaats niet zichtbaar is. Slaap zo ver mogelijk van deuren of ramen. Als je onder een muggennet slaapt, laat de helft van uw zwaard eronder uit steken, en maak de sageo vast aan de onderkant van het net. Knoop een lus aan de tsuba en steek uw hand erdoor voor u gaat slapen.”

Al deze raadgevingen illustreren hoe belangrijk waakzaamheid was voor de samurai. Het is echter niet zo goed gesteld met onze waakzaamheid. Hoe vaak gebeurt het niet dat we tijdens de training niet gezien hebben welke aanval getoond werd, of hoe de techniek uitgevoerd moest worden. Als we nog geen aanval kunnen zien die ons drie, vier keer getoond wordt tijdens de les, hoe kunnen we dan ooit verwachten dat we een echte, onverwachte aanval zullen zien aankomen? Hoe zullen we ooit raden wat een vijand in zijn schild voert, als we nog geen techniek herkennen die ons duidelijk getoond wordt?

De laatste tijd heb ik een aantal trainingen kunnen bekijken (in andere clubs) zonder zelf mee te doen. Het viel mij op hoe weinig leerlingen in feite echt aandacht lijken te besteden aan wat de leraar hun probeert uit te leggen. Waarschijnlijk is het in onze club niet veel beter. Ik hoop met deze korte uitleg iedereen aan te sporen beter op te letten tijdens de les. Ook dat is een vorm van training.